Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2016

Ευάγγελος Τσαβδάρης " Με πλοίο δίχως πόδια, ψυχή χωρίς κατάρτια" - Μια συνέντευξη βγαλμένη από την ψυχή που ξεπερνάει τα ταμπού

Editorial

Ήταν ακόμα ένα καλοκαιρινό βράδυ Σαββάτου που όλως τυχαίως απολάμβανα ένα ποτήρι παγωμένο λευκό κρασί σε διπλανή παρέα. Εκείνος καθόταν στο δίπλα τραπέζι μόνος και για μια στιγμή με κοίταξε διεξοδικά. Δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία. Ήξερα ποιος είναι αλλά δεν γνωριζόμασταν προσωπικά για να πάρω το θάρρος να του μιλήσω. <<Συγνώμη, είσαι η Τάνια Πίντζου που αρθρογραφείς;>>. <<Ναι, του λέω, εγώ είμαι>>. <<Χαίρομαι πολύ που σε γνωρίζω από κοντά, σε διαβάζω>>. <<Σε ευχαριστώ πολύ Βαγγέλη μου και εγώ θαυμάζω το έργο σου>>. Θεώρησα σωστό πως δεν χρειαζόταν να κάνω συστάσεις μιας που γνωρίζαμε ήδη ο ένας τον άλλον. Τον συνάντησα τυχαία αρκετές φορές ακόμα, καθώς τύχαινε να πίνουμε καφέ στο ίδιο μαγαζί, μέχρι που μου αποκάλυψε πως ήθελε να γράψω για το βιβλίο του. Δέχτηκα αμέσως. Όχι από λύπηση ούτε από υποχρέωση μα για τον λόγο του ότι ήταν κάτι διαφορετικό από αυτά που ήδη έγραφα. Οι μέρες κύλησαν και το είχα πάντα στην άκρη του μυαλού μου αλλά ο χρόνος και οι υποχρεώσεις ήταν εμπόδια για να ξεκινήσω αυτό που ήθελα να κάνω. Όταν μου το επέτρεψαν οι συνθήκες, σκέφτηκα πως ο Βαγγέλης ήταν πρώτος στη θεματογραφία μου. Επικοινώνησα σχεδόν αμέσως μαζί του τηλεφωνικώς και κανονίσαμε για την επόμενη μέρα κιόλας την συνάντησή μας. Με περίμενε στο ίδιο καφέ με τον φίλο του, στην ίδια όπως πάντα άλλωστε θέση, με χαμόγελο χαράς που αποτυπωνόταν μέχρι στα μάτια του. Μου είπε πολλά, πάρα πολλά, μου άνοιξε πολλές κρυφές πτυχές της καρδιάς του μα η αξιοπρέπεια που λέγεται ότι κουβαλώ, με έθεσε φύλακα των μυστικών του. Έκανα το τσιγάρο μου, ήπια μια γουλιά καφέ και ξεκινήσαμε:

Διάβασα ότι είχες ξεκινήσει το βιβλίο σου το 2007;

Την ποιητική μου γραφή την ξεκίνησα το 2007 και για να καταδειχθεί η αριθμογραμμή αυτής της γραφής υπάρχει η πρώτη περίοδος γραφής 2007-2010. Βέβαια, τα τότε κείμενά μου ήταν πολύ ακαδημαϊκότροπα και για την ακρίβεια, τα περισσότερα κείμενα εκείνης της περιόδου, δεν τα συμπεριέλαβα στην ποιητική μου συλλογή. Μπορεί να θεωρείται για τον μέσο άνθρωπο μια ποιητική συλλογή, στην ουσία όμως πρόκειται για μια ποιητική ανθολογία, η οποία είναι η επιλογή των καλύτερων μέχρι στιγμής 67 ποιητικών έργων από τα 210 συνολικά ποιητικά έργα που έχω γράψει σε αυτή τη δεκαετία.

Σε ποια ηλικία κατάλαβες ότι ο λόγος σου ήταν ποιητικός, γιατί σίγουρα θα ένιωθες μέσα σου πως αυτό που κάνεις είναι κάτι διαφορετικό απ'τα συνηθισμένα;

Σε ευχαριστώ που μου δίνεις την ευκαιρία να το αναφέρω αυτό. Δεν το κατάλαβα σε κάποια ηλικιακή περίοδο αλλά σε κάποια χρονική καμπή μετά από μεγάλη θλίψη, μετά από απώλεια. Το 2007 λοιπόν, ενώ πάντα έγραφα ισχυρό ακαδημαϊκό λόγο, το όνειρό μου ήταν να αναπτύξω μια ζωή μες την έρευνα οπότε έγραψα πολλές επιστημονικές διατριβές για τις κοινωνικές αναπαραστάσεις αναπηρίας, για το πως δηλαδή ο μέσος πολίτης φωτογραφικά - εγκεφαλικά αποτυπώνει την εικόνα μιας ευπαθούς κοινωνικής ομάδας όπως είναι τα ΑΜΕΑ αλλά ποτέ στη ζωή μου δεν είχα σκεφτεί ούτε και επιδιώξει την ποίηση. Καταλάβαινα την ανάλυση των ποιητικών κειμένων στο σχολείο αλλά μέχρι εκεί. Εκείνη η νύχτα ήταν η τρίτη μετά από τον θάνατο του παππού μου. Οι γονείς μου μού και είχαν κλείσει τα φώτα και δεν μπορούσα να διαβάσω (καθώς ήμουν στο τρίτο έτος και θα διάβαζα κλινική ψυχολογία για να απαλύνω τον πόνο μου). Ξεκινώντας λοιπόν την προσευχή μου για τον παππού μού ήρθαν χωρίς να το προσχεδιάσω οι πρώτοι στίχοι. Το είδα σαν κάτι θεόπνευστο, σαν κάτι μεταφυσικό που το στέλνει ο παππούς για παρηγοριά και ένιωσα υποχρεωμένος απέναντι στην ψυχή του να το ξεκινήσω. Τα δύο πρώτα χρόνια είχα τον κομπλεξισμό που διακατέχει όλους αυτούς που γράφουν κείμενα του "συρταριού". Όταν άρχισα μετά από δύο χρόνια να τα δίνω σε φίλους, μου είπαν "Βαγγέλη εδώ κάτι συμβαίνει". Και πάλι όμως δεν με έκαναν να το πιστέψω γιατί το μυαλό μου ήταν στα ακαδημαϊκά πράγματα. Αυτό που με έκανε να γίνω ποιητής είναι ότι εκείνη την χρονική περίοδο επήλθε καθυστερημένα η σεξουαλική μου ωρίμανση και ερωτεύθηκα πολύ για πρώτη φορά εγκεφαλικά και σωματικά μια γυναίκα.

Μα ούτως ή άλλως φαίνεται στο ύφος της ποιητικής σου συλλογής ή μάλλον του βιβλίου σου, μου επιτρέπεις να το ονομάζω βιβλίο έτσι;

Όπως νιώθεις θα το λες και με την ευκαιρία ήθελα να κάνω μια παρένθεση εδώ, μας έκαναν να πιστεύουμε πως η ποίηση είναι για τους ελαφροΐσκιωτους, για τους φανφάρες...

Ναι, έχεις δίκιο σε αυτό που λες αλλά κοίταξε να δεις ο κόσμος έχει συνδεδεμένο στο μυαλό του το βιβλίο με την λογοτεχνία.

Ακριβώς, οπότε για να μπορούμε να κάνουμε δικό μας ένα ποιητικό έργο πρέπει να ξεπεράσουμε αυτά που θεωρεί ο κόσμος και να μπορούμε να το κάνουμε δικό μας, είτε βιβλίο το λες είτε ερωτική εξομολόγηση το πεις, για'μένα αν βρεις και έναν ήχο να το κουμπώσεις με τα δικά σου βιώματα είναι επιτυχία. Γιατί θέλουμε να ξεφύγουμε επιτέλους από την ποίηση που είναι συνδεδεμένη με τον καλλιτέχνη που την γράφει. Αν με ρωτήσουν για την ποίησή μου και για εμένα προσωπικά, δεν θα μιλήσω καν. Ή θα πω πως σε ένα τόσο μικρό περιβάλλον όπως αυτό της Αριδαίας, κατάφερα με τέσσερις ποιητικές συναντήσεις που διεξάγονταν σε μικρά καφέ, να ενώσω αυτό το παρεΐστικο κλίμα και να φέρω τον μέσο πολίτη πιο κοντά στη ζωή του και να την συνδέσω με την δική μου. Γιατί ήθελα μέσα από την ζωή του να κάνει δική του την ποιητική μου συλλογή.

Οπότε εδώ αξίζει να σημειώσουμε το γεγονός ότι, παρά του ότι ζούμε σε μια κλειστή κοινωνία μιας και δεν υπάρχουν οι δυνατότητες για έναν ποιητή ή για έναν τραγουδιστή ή για κάποιο ανερχόμενο ταλέντο εν πάσει περιπτώσει, εσύ είσαι από τους ανθρώπους που με τον τρόπο σου συνέδεσες όλη αυτή την παρέα και κατάφερες να κάνεις το πρώτο σου βήμα το οποίο ήταν αυτό το βιβλίο.

Η μεγαλύτερή μου περηφάνια Τάνια δεν είναι το βιβλίο μου, πίστεψέ με. Είναι ότι ανέδειξα δύο ταλαντούχες ποιήτριες, την Δέσποινα Τσουλφαΐδου και την αναφέρω πρώτη γιατί δεν έχει ανθίσει ακόμα το λουλούδι της σε εκδοτική μορφή για να βγάλει ένα βιβλίο. Αλλά όταν θα το βγάλει, εγώ θα δώσω ψυχή και σώμα για να το προωθήσω επιστημονικά, διαλεκτικά και ποιητικά. Και την Βάσω Ρουμελή που είναι πλέον από μόνη της στον ίδιο εκδοτικό οίκο με εμένα.

Για να επανέλθουμε ξανά σε αυτό που προανέφερα σχετικά με το ποιο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσεις την ποίηση, έχω να σου πω πως διέκρινα έντονα το ερωτικό στοιχείο στο βιβλίο σου, ειδικότερα στα πρώτα ποιήματα. Ένα από αυτά, με εντυπωσίασε ιδιαίτερα καθώς παραλληλίζεις τον έρωτα με τον θάνατο.

Πρώτα από όλα όταν κάτι το θίγεις, είναι σαν να εξουδετερώνεις το φάντασμά του. Ποιος από όλους μας δεν φοβάται τον θάνατο; Στην δική μου ζωή όμως ο θάνατος ήταν συνυφασμένος με τον δικό σας χωρισμό. Όλοι όσοι έχετε κάνει δεσμούς και έχετε χωρίσει, θα έχετε βιώσει έναν μικρό θάνατο. Θα μου πεις πως είναι δυνατόν να το κατάλαβα εγώ αυτό που δεν έχω κάνει στη ζωή μου έναν δεσμό με κοπέλα η οποία δεν είναι επαγγελματίας του έρωτα. Και αυτό γιατί οι ίδιες οι κοπέλες έχουν ένα μούδιασμα για την σεξουαλική ζωή των ΑΜΕΑ. Κατάλαβα λοιπόν πως όλοι εσείς, βιώνετε τον θάνατο μέσα από τον χωρισμό. Εγώ έβλεπα τον θάνατο μέσα από την καταπίεση του αγγίγματος (βλ. Φρόιντ). Όταν παλεύεις για όλη σου την ζωή όχι για ένα πλήρες ερωτικό στοιχείο αλλά για το χάδι μιας γυναίκας και δεν τό'χεις ούτε και αυτό, τότε καλείσαι να ιχνηλατήσεις τον χαρακτήρα όλης της ιδιοσυγκρασίας μιας γυναίκας έτσι ώστε να μπεις μέσα στην ψυχή της για να επικοινωνήσεις μαζί της.

Τα περισσότερα ποιήματα που έχεις γράψει είναι για την κοπέλα που μου προανέφερες πως είχες ερωτευθεί;

Ναι

Θέλω να σχολιάσουμε κάτι: έχεις στο βιβλίο σου ένα κομμάτι για τους δασκάλους το οποίο λέει: <<Οι μαθητές μου, με συναρπάζει όταν με αμφισβητούν τούτο είναι υγεία! Διασκεδάζω όταν βαριούνται, ανακαλύπτω το χάσμα! Βελτιώνομαι, μου δίνει ζωή, όταν μου λένε κάτι που δεν το είχα σκεφτεί, γιατί μου ανοίγουν παράθυρο στον κόσμο τους. Λατρεύω για πάντα, όσα παιδιά για να πειθαρχήσουν ζητούν επιχειρήματα!". Πιστεύεις λοιπόν πως σήμερα υπάρχουν τέτοιου είδους δάσκαλοι που μαθαίνουν απ΄τα παιδιά;

Εξαρτάται ... Πως αντιλαμβάνεται ο κάθε επαγγελματίας εκπαιδευτικός την δουλειά του. Αν την αντιλαμβάνεται γνωσιοθηρικά, αν την αντιλαμβάνεται δημοσιουπαλληλικά ή αν την αντιλαμβάνεται ως επιστήμονας κοινωνιολογικής και ψυχοπαιδαγωγικής υγείας.

Μάλιστα. Μου άρεσαν 2 ποιήματά σου πάρα πολύ, το ένα ήταν "Ο αποχαιρετισμός" που θα το χαρακτήριζα αποκαρδιωτικό και μελαγχολικό το ύφος του και το άλλο που ξεχώρισα είναι το "Ντόμινο" το οποίο έλεγε: <<Αν το σώμα ήταν φτιαγμένο από μικρά κομμάτια ντόμινο, τότε θα γκρεμίζονταν μόλις το άγγιζες>>.

Η δύναμη της απεικόνισης του σαρκικού έρωτα η οποία όμως δεν μπορεί να εκδηλωθεί βιωματικά και ρεαλιστικά, γίνεται ένα φαντασιακό, ψυχοκοινωνικό μοτίβο το οποίο έχει ως αποτέλεσμα ανατροφοδοτικά να μπει μέσα στην γυναίκα και μέσα από την ψυχή της να τροφοδοτήσει τον τελικό της κινητήριο μοχλό, το σώμα της.

Πάμε στα δικά μας τώρα, είσαι ερωτευμένος αυτόν τον καιρό;

Πάντα είμαι ερωτευμένος και δεν θα μπορέσω να ζήσω αν κάποια μέρα δεν θεωρώ ότι υπάρχει κάποια γυναίκα στην οποία σαν κύμα να χτυπάω στους βράχους μου. Όχι στους βράχους της, στους βράχους μου! Γιατί όλο αυτό θα είναι μια προοικονομία καταδικασμένη. Δύσκολα μια μέση Ελληνίδα να ανταποκριθεί...

Ο έρωτας σε εξυψώνει όπως είναι γνωστό όμως...

Ο ματαιοτικός έρωτας σε απογειώνει, σε νεκρώνει και σε ανασταίνει ταυτόχρονα. Κάποιος ρώτησε τον Ρίτσο, γιατί γράφει ποίηση. Και του απάντησαν ο Ρίτσος καθώς και ο Ρίλκε αποσπασματικά ότι αν δεν γράψουν ποίηση, θα πεθάνουν. Εγώ λοιπόν, αν δεν υπάρχουν οι γυναίκες για να γράφω γι'αυτές ποίηση, θα πέθαινα.

Μου αρέσει πάρα πολύ αυτό που λες γιατί έχω γνωρίσει ανθρώπους που είναι ΑΜΕΑ και δεν είναι τόσο κοινωνικοποιημένοι και ρεαλιστικά ενταγμένοι ώστε να θεωρούν ότι ο έρωτας κατέχει παράγοντα ρόλο στην ζωή τους.

Δεν φταίνε αυτοί. Αν δεις την διεθνή βιβλιογραφία, θα δεις ότι όλες τις πληροφορίες για την σεξουαλική ζωή ρεαλιστικά ενός ΑΜΕΑ τις παίρνουμε από χώρες όπως η Σκανδιναβία. Στην Ελλάδα από όσο μπορώ να παρακολουθώ την βιβλιογραφία, δύο μελέτες έχουν γίνει στο ΕΑΠ για την σεξουαλικότητα των ΑΜΕΑ και απ'ότι πληροφορήθηκα, πριν μια πενταετία τις είχαν απορρίψει λόγω πουριτανισμού, άγχους και αμηχανίας του κοινού που δεν θα ήταν έτοιμο να τις δεχτεί και να τις απορροφήσει. Οπότε σε ρωτάω εσένα που είσαι ένα επαγγελματικά ενταγμένο και κοινωνικοποιημένο κορίτσι εάν δεν παραγάγουμε μελέτες πρώτοι στον ακαδημαϊσμό πως θα μπορούμε τα τεκμήρια αυτά να τα απορροφήσουμε και σε έναν μέσο πολίτη ο οποίος δεν είναι πανεπιστημιακά μορφωμένος; Η γνώση παράγεται στα πανεπιστήμια και απορροφάται στον μέσο αστό. Αν ο μέσος αστός δεν πάρει επεξεργασμένη την γνώση από τα πανεπιστήμια, τότε εμείς πως θα παράξουμε μια ρεαλιστική καθημερινότητα; Εδώ παλεύω για πιο απλά καθημερινά πράγματα μιας που ψάχνω επί καθημερινής βάσεως την ράμπα μου κενή για να πάω στην δουλειά μου και συζητάμε εμείς για την σεξουαλικότητα. Κάποιοι θα με πουν ψώνιο καθώς είναι μαγκιά δική μου που προσωπικά ξέφυγα από το μοτίβο του "είμαστε εδώ, κοιτάξτε μας, κοινωνικοποιήστε μας" και πλέον είμαι στο σύνθημα "κάντε την ζωή μας ευκολότερη, πιο ανθρώπινη και πιο ρεαλιστική". Οι ανάγκες μας είναι όποιες είναι και οι δικές σου ανάγκες. Όσο ανάγκη έχεις εσύ ένα χάδι, άλλο τόσο τό'χω και εγώ. Εγώ γιατί να μην το έχω; Επειδή τυγχάνει να έχω ένα κινητικό πρόβλημα;

Πες μου για την ζωή σου σήμερα...

Πως θα ήθελα να είμαι ή πως είμαι;

Και τα δύο.

Το πως θα ήθελα να είμαι το βλέπεις μέσα από την ποίηση. Δυστυχώς δεν είναι καθόλου ίδια ή τουλάχιστον να πλησιάζει με το πως θα ήθελα να είναι. Θα ήθελα να μπορώ να έχω την ευχέρεια να σπουδάζω μέχρι τα 80 μου και όμως το μεταπτυχιακό μου το κάνω εξ'αποστάσεως και το διδακτορικό μου θα το κάνω επίσης εξ'αποστάσεως ακριβώς επειδή η μητέρα μου δεν μπορεί άλλο να συνδράμει και να'χω δια ζώσης διδασκαλία στη σχολή. Τέσσερα χρόνια με πήγαινε και με έφερνε στην Φλώρινα, τώρα πια δεν μπορεί και την δικαιολογώ που δεν μπορεί. Αλλά το ζήτημα είναι ότι δεν έχουμε επιμορφωμένο προσωπικό φροντιστών ΑΜΕΑ στην Ελλάδα. Και εδώ μου δίνεις Τάνια μια μεγάλη λαβή για να το θίξεις σε άλλο σου άρθρο ότι πριν κάποια χρόνια όταν ήμουν στο ειδικό σχολείο είχαμε εδώ στην περιοχή μας στο ΙΕΚ Αριδαίας πανελλαδικά την ειδικότητα των φροντιστών ΑΜΕΑ στην οποία έκανε φίλη μου τότε πρακτική. Και είχα αναλάβει εγώ συντονιστής της πρακτικής των κοριτσιών. Το Υπουργείο κατήργησε την ειδικότητα, ξέρεις για ποιον λόγο; Γιατί δεν είχε ζήτηση και μεγάλο αγοραστικό δυναμικό λες και σε αυτές τις περιπτώσεις μετράει η ποσότητα και δεν μετράει η ποιότητα. Και επανέρχομαι στο ζήτημα του θανάτου μέσα από την ποίηση. Για εμένα ο θάνατος δεν είναι ο βιολογικός μου θάνατος. Για εμένα θάνατος είναι το τι θα γίνω εγώ όταν θα απεβιώσουν οι άνθρωποι ο οποίοι σήμερα με φροντίζουν. Αν εγώ δεν καταφέρω να κάνω οικογένεια, δεν καταφέρω να παντρευτώ, όταν πεθάνουν οι γονείς μου δεν θα ήθελα με τόση βιωματική μαγκιά ρεαλισμού και τόσα επιτεύγματα να καταντήσω να με φροντίζουν ανειδίκευτες κυρίες από το πρώην ανατολικό μπλοκ με αδιευκρίνιστες προθέσεις. Οπότε καταλαβαίνεις ότι είναι πολλά τα ζητήματα του πως ζω τώρα, πως θα ήθελα να ζω και πως αξίζω να ζω.

Εγώ αυτή τη στιγμή (και θα σου το έλεγα και off the record αλλά θα το σημείωνα και ως υποσημείωση στο τέλος του άρθρου) βλέπω έναν άνθρωπο ο οποίος έχει μεγάλο τσαγανό, έναν άνθρωπο ο οποίος δεν σταματά να παλεύει καθημερινά, δεν κρύβεται πίσω από την αναπηρία του ούτε και την φέρει ως πρόβλημα για να καταφέρει τους σκοπούς του. Θα ήθελα όμως να σε ρωτήσω, σε ποιον χρωστάς αυτό που είσαι σήμερα;

Στην μητέρα μου το χρωστάω ολοκληρωτικά αλλά είναι και λίγο δίκοπο μαχαίρι γιατί στα 31 θα έπρεπε να μπορώ να απαγκιστρωθώ και απ'αυτήν. Αλλά δυστυχώς όπως σου είπα λόγω του ότι δεν έχουμε ειδικευμένο προσωπικό φροντιστών...

Δεν χρειάζεται να απαγκιστρωθείς να σου πω την αλήθεια...

Χρειάζεται! Πνευματικά έχω απαγκιστρωθεί από την μαμά μου από τα 8. Σωματικά όμως αν ένας άντρας δεν απαγκιστρωθεί από την μαμά του δεν θα μπορεί να είναι ποτέ καλός εραστής.

Βαγγέλη μου, την μανούλα σήμερα όλοι την θέλουμε καταβάθος δίπλα μας! Χαχα...

Τάνια θα σε μαλώσω!

Θέλω να μου πεις τώρα κάτι τελευταίο...

Κιόλας; Τελειώσαμε; Δεν πόνεσα καθόλου!

Θέλω να μου πεις κάτι που θέλεις να περάσεις στον κόσμο. Κάτι για το βιβλίο σου ή κάτι για εσένα προσωπικά ή κάτι για την οικογένειά σου ή για τους φίλους σου οτιδήποτε... Τον επίλογο θα τον κάνεις εσύ και όχι εγώ.

Δεν θα σου κάνω το χατήρι, δεν θα μιλήσω για όλα αυτά που προσδοκούσες να μιλήσω, θα μιλήσω για το ερωτικό υποκείμενο σαν να την έχω απέναντί μου και να της μιλάω μέσα από την συνέντευξή σου: έχω δαπανήσει πολλές ώρες ψυχοθεραπείας για να μπορέσω να έρθω στην θέση της και να καταλάβω την άρνησή της. Να καταλάβω γιατί εκείνη την ημέρα σταμάτησε να μου μιλάει και από τότε έχει να μου μιλήσει γύρω στα 7 ολόκληρα χρόνια. Αλλά και στις υπόλοιπες γυναίκες οι οποίες κατά καιρούς μπορεί να μου άρεζαν, θέλω να τους πω το εξής: παρότι την γυναίκα δεν την βλέπω ουδόλως σαν αντικείμενο ηδονής, θα προκαλέσω και θα προσκαλέσω την μέση αναγνώστρια για να της βάλω έναν συλλογισμό. Ένα πολύ ρεαλιστικό συλλογισμό για το οποίο θα τρομάξει και θα έχει αμηχανία επειδή θα το γουστάρει καταβάθος αλλά δεν τολμάει να το ζήσει. Θα της πω: όταν εγώ δεν σε βλέπω εσένα σαν σκεύος ηδονής, εσύ πως ανέχεσαι να σε βλέπουν οι υπόλοιποι άντρες έτσι (στην πλειονότητα τουλάχιστον-- γιατί υπάρχουν και διαφορετικές εξαιρέσεις ανδρών) και αφού υποτίθεται είσαι ρομαντική γιατί δεν δοκιμάζεις κάτι με έναν άνθρωπο που βλέπει αλλιώς τις γυναίκες; Δεν είπα σε καμία γυναίκα να με παντρευτεί, είπα όμως να τολμήσει να δοκιμάσει. {...} Αυτά πρέπει να τα δοκιμάσουμενα τα ξεπεράσουμε. Αυτή την ατολμία στην Ελλάδα δεν μπορώ να την καταλάβω. Δηλαδή πρέπει να φύγω στην Σκανδιναβία για να ζήσω τον έρωτα; Αυτό το πράγμα θα με τρώει ώσπου να πεθάνω.

Έρωτας λοιπόν η αρχή, έρωτας και ο επίλογος. Βαγγέλη σε ευχαριστώ πολύ για την επιλογή σου ως προς το πρόσωπό μου ώστε να γράψω κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα, για εμένα είναι τιμή...

Ξέρεις γιατί σε επέλεξα; Δεν σε επέλεξα για τους λόγους που νομίζεις. Αλλά επειδή ήμουν σίγουρος ότι δεν θα τρόμαζες. Και όντως δεν τρόμαξες... Παρατηρώ την γλώσσα του σώματός σου και δεν είχες ούτε ένα μειδίαμα απορίας, άγχους, αμηχανίας κτλ. αλλά ούτε και θαυμασμού και αυτό εκτίμησα περισσότερο. Γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι μας κάνουν ήρωες και αυτό το κάνουνε δυστυχώς για να αποκοιμίσουν την συνείδησή τους γιατί ένας ήρωας δεν έχει ανάγκη ούτε από έρωτα ούτε από οτιδήποτε άλλο. Είναι ένα υπέρμετρο, βιταμινούχο, υπερανθρώπινο που ξεφεύγει από τον μέσο άνθρωπο. Όχι! Οι άνθρωποι με αναπηρία είναι καθημερινοί άνθρωποι που έχουν καθημερινές ανάγκες. Όπως έχουν και καθημερινές υποχρεώσεις όμως. Τις υποχρεώσεις αφού τις τηρώ γιατί δεν μου δίνει κάποιος το δικαίωμα να ζήσω έστω ένα μικρό ληθαράκι από τις καθημερινές απολαύσεις;

(Αυτός ήταν ο Βαγγέλης και έτσι απλά σταμάτησα την μαγνητοφώνηση της συνέντευξης. Θυμάμαι μία συνέντευξη του Γιάννη Ζουγανέλη ο οποίος είχε πει πως τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες όταν καταλάβουμε πως τους λυπόμαστε, θα πρέπει αυτομάτως να λυπηθούμε τον εαυτό μας. Τα λόγια του μεν και του δε συνδέονται ακόμα και αν ο ένας από τους δύο δεν έχει κινητικά προβλήματα. Στην συνέχεια της συνέντευξης ο Βαγγέλης με προσκάλεσε στην παρουσίαση του βιβλίου του και εγώ με την σειρά μου προσκαλώ εσάς να γνωρίσετε μια προσωπικότητα που ζει ανάμεσά μας...)


(η συνέντευξη του Βαγγέλη δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2016 από το AridaiaNews.gr)